Türk Edebiyatında Takma İsim Kullanan Yazarlar

Türk edebiyatında takma isim kullanan yazarlar fikirlerini daha özgür ve daha filtresiz biçimde aktarabilmek için böyle bir yol izlemişlerdir. Kimi yazar siyasi sebeplerden ötürü, kimisi toplumsal, kimisi de tamamen kişisel tercihlerden dolayı müstear ad kullanmıştır. Hatta bazı yazarlar çok sayıda farklı kimlikle karşımıza çıkmıştır. Bu yazımızda takma isim kullanan yazarlarımız arasından 10 tanesini sizlerle paylaştık: 

Nazım Hikmet Ran 

Nazım Hikmet, modern Türk şiirinin en etkili isimlerinden biridir. Siyasi baskılar ve yasakların yoğun bir dönemde şair, düşüncelerini farklı kimliklerle aktarma yolunu seçmiştir. Bu nedenle Türk edebiyatında takma isim kullanan yazarlar arasında en çok müstear ada sahip şair olarak bilinmektedir.  

Toplamda 18 farklı müstear ad kullanmıştır. Bunlar arasında Ahmet Oğuz Saruhan, Ercüment Er, İbrahim Sabri, Kartal, H. İhsan, Nazım Hikmet Borjensky, Nurettin Eşfak, Adsız Yazıcı, Ahmet Cevat, Ben, Bendeniz, Fıkracı, İhsan Koza, İmzasız Adam, Mazhar Lütfi, Osman Cemal, Sarı Murat ve Süleyman Sabur Ran öne çıkmaktadır.  

Aziz Nesin 

Modern Türk mizahının usta kalemi Aziz Nesin, Nazım Hikmet’ten sonra en çok takma isme sahip yazar olarak bilinmektedir. Türk edebiyatında takma isim kullanan yazarlar arasında rekor sahibi olan Nesin, toplamda 14 farklı mahlas kullanmıştır. Bunlar arasında Kerim Kihkih, Ord. Prof. Paf-Puf, Dr. Daim Değer, Sıtkı Sırılsıklam, Şakir Şıkırşıkır, İzzet İzinde, Bedri Birdirbir, Bahri Filefil, Fettane Şatifil, Kerami Pestenkerani, Oya Ateş, Vedia Nesin, Levazımcı Kazım ve Hakkı Haklar öne çıkmaktadır. Bu mahlaslar, Nesin’in mizahi üslubunu ve farklı yazı türlerinde eser verebilmesinin önünü açmıştır. 

Cemal Süreya 

Türk şiirinin en özgün kalemlerinden Cemal Süreya, kullandığı takma isimlerle de edebiyat tarihinde özel bir yere sahiptir. Asıl adı Cemalettin Seber olan şair, genç yaşta ismini kısaltarak “Cemal Süreya”ya dönüştürmüştür. Fakat şair bu değişimle yetinmemiştir ve yazarlık hayatı boyunca farklı yayınlarda tam 13 farklı müstear ad kullanmıştır. 

Gazete yazılarında Osman Mazlum, Ali Fakir, Dr. Suat Hüseyin ve Suna Gün isimlerini kullanmıştır. Dergilerde ise Hasan Basri, Ali Hakir, Adil Fırat, Hüseyin Karayazı gibi isimlerle karşımıza çıkar. Hatta bazı çeviri ve karikatürlerinde Charles Suares ve Cemasef imzalarını kullanmıştır. Aynı zamanda Genco Gümrah, Ahmet Gürsu, Birsen Sağanak gibi isimleri de kullanmıştır. 

Ziya Gökalp 

Meclis-i Mebusan ve Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde milletvekilliği yapan Ziya Gökalp, Türk milliyetçiliğinin babası olarak anılmaktadır. Gökalp, sosyoloji, felsefe ve edebiyat alanında önemli eserler vermiş olan bir düşünürdür. Dönemin siyasi atmosferinden kaynaklı olarak fikirlerini özgürce yayımlayabilmek için bazı yazılarını takma isimlerle kaleme almıştır. Selanik’te çıkan felsefe dergilerinde “Tevfik Sedat”, “Demirtaş” ve “Gökalp” gibi takma isimleri kullanmıştır.  

Reşat Nuri Güntekin 

Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının en önemli isimlerinden Reşat Nuri Güntekin, eserlerini farklı isimlerle yayımlayarak edebiyat ortamında çeşitli kimliklerle karşımıza çıkmıştır. Yazarın bugüne kadar bilinen 7 farklı müstear adı bulunmaktadır. Bu isimler yazarın farklı türlerdeki eserlerini özgürce yayımlanmasını sağlamıştır. Güntekin’in kullandığı müstear adları arasında Ateş Böceği, Ağustos Böceği, Yıldız Böceği, Cemil Nimet, Hayreddin Rüştü, Mehmet Ferit ve Sermet Feri isimleri bulunmaktadır. 

Orhan Veli Kanık 

Orhan Veli Kanık, Türk şiirinin yapısını kökten değiştirmiş ve sokaktaki konuşma dilini şiire taşımıştır. Kanık, eserlerini yayımlarken “Mehmet Ali Sel” takma ismini kullanmıştır. Bu ismi tercih etmesindeki en önemli noktalardan biri kendi deneyimlerini korumak, diğeri ise yayımlandığı dergilerde adının sürekli görünmesini engellemektir. Orhan Veli, Varlık Dergisi’nde birçok şiirini bu isimle yayımlamıştır. Hatta kendisi ifadesiyle, “Mehmet Ali Sel, benim bazı tecrübelerime alet olmuş bir isimdir.” ifadelerini kullanarak kişisel bir sebep olduğunu vurgulamıştır. 

Peyami Safa 

Türk edebiyatının önemli isimlerinden Peyami Safa, psikolojik roman türünün öncülerinden biridir. Safa, “Dokuzuncu Hariciye Koğuşu” gibi klasik eserlerin yazarıdır. Öğretmenlik yapan yazar, ağabeyi İlhami Safa’nın isteği üzerine 1918’de mesleğinden ayrılmıştır. Bunun ardından “Server Bedi” takma ismiyle gazetecilik ve yazarlık yaşamında birçok eser yayımlamıştır. Bu ismi annesi Server Bedia’nın isminden uyarlamıştır. Ayrıca eserlerinde Serazad, Safiye, Peyman ve Çömez gibi farklı takma isimleri de kullanmıştır. 

Rıfat Ilgaz 

Rıfat Ilgaz, Türk edebiyatının önemli mizah ve çocuk edebiyatı yazarlarındandır. 1956 yılında İlhan Selçuk’un çıkardığı Dolmuş Dergisi’nde hikâye serileri yayımlamaya başlamıştır. Daha sonra bu eserler Hababam Sınıfı romanına dönüşmüştür. Ilgaz, bu eserinde ilginç ve toplumsal eleştiriyi mizahla harmanlayan üslubuyla dikkat çekmiştir.  

Hababam Sınıfı hikayelerini yazarken “Stepne” takma ismini kullanan yazarın kim olduğu o dönemde oldukça merak edilmiştir. Yayın hayatı boyunca Ilgaz, eserlerini farklı kimliklerle yayımlamayı tercih etmiştir. Stepne ile birlikte Mehmet Rıfat ve Remzi Işık gibi takma isimlerini kullanmıştır.  

Halide Edib Adıvar 

Türk edebiyatında takma isim kullanan yazarlar listemizin en sonunda ise Halide Edib Adıvar yer alıyor. 1908 yılında gazetelerde kadın hakları üzerine yazılar kaleme alan Halide Edib, ilk yazısını Tevfik Fikret’in Tanin Gazetesi’nde yayımlamıştır. İlk dönemlerde, eşinden dolayı “Halide Salih” takma adını kullanmıştır. 1910 yılında eşi Salih Zeki Bey’in ikinci bir kadınla evlenmek istemesi üzerine aynı yıl boşanmışlardır. Bunun ardından edebiyatımızın değerli kalemi, yazılarında gerçek adı olan Halide Edib’i kullanmaya başlamıştır. 

Kaynak: 

20 Yazar ve Kullandıkları Takma İsimler.Fikriyat.WEB.14 Ekim 2025