Önce Söz Vardı

İncil'den bir ayet. Peki ya bizim için ne anlatıyor gelin ona bakalım. Anlaşılacağı üzere önce 
kelam vardı demek varlıktan önce sesin ve anlamın olduğunu bunun üzerine hayatın teşekkül 
ettiği anlamına geliyor. En azından bir takım dilciler ve ben bu kanıdayız. Ayetin farklı anlamları 
hakkında farklı görüşler var elbette ki. Fakat konumuz bu değil. Bilindiği gibi dinimiz İslam'ın
kitabı ve kutsal kitapların sonuncusu olan Kuran-ı Kerim'in de il ayeti "Oku"dur. Yine rabbimiz 
biliriz ki peygamberleri ile söze ihtiyaç olmadan konuşmuştur. Tüm bunlar konuşmanın 
kökenini bulmada dini perspektifin geçerli anektodlarıdır. Dil bilimi de bir bilim dalı olmakla 
dinsel gerekçelere ne kadar ihtiyaç duyar bilemem fakat bunları göz ardı edemeyen uzmanlar da 
olmuştur. Buradan giriş yapmamın temel nedeni ise ayetin bende uyandırdığı o güçlü yazma 
isteği. Bu konuyu uzun zamandır (derste işlediğimizden beri yani yaklaşık bir yıldır) ele almak 
istiyordum. Dillerin, konuşmanın ortaya çıkışı hakkında çok benzersiz fikirler var. Kimi bilim 
adamı bunun evrim esnasında oluştuğunu ve bir anda beynin dil ile ilgili bölümünün aktif hale 
gelerek geliştiğini savunurken, kimisi de zaman içinde insanların korunma vb sebepleri ile 
kalabalık yaşamaya başladığından beri iletişim ihtiyacına girdiğini ve sesler, kelimeler derken 
bugün elde edilen farklı diller ve o yazılan uzun komplike cümlelere gelindiğini savunuyor. İşin
Hz. Adem'in cennette Allah tarafından eğitildiği ve konuşma yeteneği bahşedilerek tüm 
kelimeler ve dillerin ona öğretildiği tezini savunanlar tarafı da var. Bence insanı insan yapan şey 
düşüncedir. Elbette ki düzenli tekrar eden davranışlar karşısında hayvanlar ne yapması 
gerektiğini ezberleyebilir ya da içgüdüsel olarak bir takım işeri halledebilirler ama hangi 
hayvanın medeniyet kurma, hayatın ve ölümün farkına varma, gelecek nesillere bir şey bırakma 
ya da icat yapma gibi bir kaygısı olabilir ki. Kafamı b noktada kurcalayan şey bir şekilde 
kelimeleri bulduk ve onları kabul edip ezberleyerek hafızamızın en büyük kısmını buna 
harcayarak çeşitli diller öğendik ilâ-ahir fakat kelimeler öncesi nasıl düşünüyorduk? Şunu 
demek istiyorum diyelim ki atalarımız çok çok çok eskiden bir av planladılar. Bunu 
arkadaşlarına anlatmak istediler. Mimik ve çizim kullanmaya başladılar. Buna günümüzde beden 
dili ve görsel dil olarak adlandırarak dil olarak kabul ettik. Şu kesin ki dil olmadan iletişim yoktu. 
Peki kendi kendine bunu tasarlarken ne yapıyordu? İmgeleme olduğunu söyleyebiliriz sanırım. 
Önce o varlığı sonra onu nasıl tuzağa düşürdüğünü ve ardında öldürdüklerini kurguladı. Sorun 
çözülmüş gibi dursa da burada bir deney konusu var. Su demeden, suyu anımsatan ya da ondan 
olan herhangi bir şeyi içinizden geçirmeksizin suyu imgeleyebiliyor musunuz? Benim beynim 
gördüğüm kadarıyla tamamen sözel işliyor. Yapacağım şeyleri görmekten ziyade genel olarak 
hikaye okur gibi içimden geçiriyorum. Bu noktada söz olmadan önce düşüncenin varlığı 
(komplikeve içgüdüsel olmayan bir düşünceden bahsediyorum) mümkün görünmüyor. Yani 
"hareket, bobin, bakır, iletkenlik, artı-eksi kutuplar" gibi kelimeleri bilmeden elektrik üretimi 
mümkün olur muydu? Eğer böyleyse en büyük icadımız dil değilse nedir? Soruyorum ve 
sorguladım. Bunun gibi bir konuşmayı birkaç kişiye daha yaptım. Düşüncelerini neyle 
şekillendirdiğini ve iç sesini ne kadar kullandığını sordum. Farklı cevaplar aldım.Hala sadece 
imgeleme kullandığını söyleyenler de oldu. Bilemiyorum ama bu bana her şeye rağmen imkansız 
geliyor. Peki siz iç sesinizi ne kadar kullanıyorsunuz? Bunun kitap okuma ya da zeka gelişmişliği 
ile bir ilgisi var mı? Bilinçaltı düzenleme vb anlatılarda devamlı imgeleme kullanılmasının 
tavsiye edilmesi ile ilkel günlerimizin ilgisi var mı? Gerçekten düşünceyi nasıl tanımlamalı ve 
önce hangisi vardı? Sanırım bunlar şu anki bilgi birikimim ile cevaplayabileceğim sorula değil. 
Bir gün bu yazıyı alıntılayarak güncellemede bulunmak için çalışacağım. Sizi de bu konu 
hakkında düşünmeye davet ediyorum.

Merve Bilge SERTKAYALI