“İnci” İnceleme

İnci, John Steinbeck ile tanışma eserim oldu ve açıkçası bu yaşıma kadar onu okumamış olmaktan utanç duyduğumu itiraf etmeliyim. Yoğun bir döneme denk gelmesinden dolayı 100 sayfalık bu kitabı üç günde bitirebildim. Normal şartlarda, tek oturuşta bitirilebilecek kadar akıcı bir kitap aslında. Çünkü hem olay örgüsü ağır ilerlemiyor hem de yazarın dili fazlasıyla yalın.

Eserde, bitmek tükenmek bilmeyen hırslara sahip insanoğlunun açgözlülüğü işleniyor. Küçük bir keşifle bile insanın nasıl kendini kaybedebileceğini görmek, hikâyeyi sıradan bir olayın ötesine taşıyor. Kino’nun inciyi bulmasıyla başlayan olay örgüsü, bize bazen sahip olduğumuzu sandığımız şeylerin aslında nasıl bize sahip olduğunu somutlaştırarak gösteriyor.

Kitabı okurken kendi değer yargılarımı sorgulamadan edemedim. Çünkü Steinbeck’in anlattığı şey sadece bir karakterin hikâyesi değil; insanoğlunun açgözlülük uğruna yapabileceklerinin sınırı olmadığını gösteren evrensel bir tablo. Bir noktadan sonra kendimi “adalet” ve “eşitlik” üzerine düşünürken buldum. Dünyadaki haksızlıkların kaynağında da çoğu kez aynı hırsın ve doyumsuzluğun olduğunu görmek, kitabı daha da etkileyici kıldı.

En çok aklımda kalan ise şu oldu: Bazen umut kapısı diye adım attığımız aralık, aslında kendi felaketimize giden yolun ilk adımı olabilir. İnci de böyle bir sembol; hem ışığıyla büyüleyen hem de karanlığa sürükleyen…

Kısacık hacmine rağmen çok derin şeyler düşündüren bu eser, kesinlikle herkesin okuması gereken kitaplardan biri. Steinbeck’in yalın dili, insan doğasını acımasız bir aynaya dönüştürüyor. Ve o aynada kendimizden parçalar görmemek neredeyse imkânsız.

....................................

Ta beşikten mezara dolandırıldığımızı biliyoruz. Yine de yaşamayı sürdürüyoruz.

Dünyada her kişi yetisini sonuna kadar zorlar, hiç kimse elinden geldiğinden azıyla yetinmez, düşüncesi ne olursa olsun.

Buradaki insanların kafaları da körfezin puslu havası kadar bulanıktır.

Tanrı’ya doğrudan bebeğin iyileşmesi için değil, bebeklerini kurtarsın diye doktora verebilecekleri bir inci bulmak için yakarmıştı.

Derler ya, insan asla doymak bilmez diye, yüzünü verseniz ille de astarını ister diye.